De stad Leuven, KU Leuven, UZ Leuven en AB InBev bundelen expertise om schadelijk alcoholgebruik aan te pakken onder naam “Lazarus, een nuchtere kijk op drinken”

De kracht van Lazarus, een nuchtere kijk op drinken, zit in de unieke samenwerking tussen de lokale partners uit verschillende hoeken: het Leuvense stadsbestuur, de academische wereld, de medische sector en de industrie. De coördinatie gebeurt door een onafhankelijk bureau, Tweeperenboom cvba. Samen hebben de vier partners als missie om de ‘schade aan het individu en de maatschappij’ door het overmatig gebruik van alcohol om te buigen naar smart/slim omgaan met alcohol. Matig alcoholgebruik kan op gepaste momenten een onderdeel zijn van plezier maken, maar Lazarus, een nuchtere kijk op drinken wil de evidente link tussen plezier en alcoholgebruik doorbreken.  Op 7 juni brachten de partners een hele namiddag alle mogelijke lokale en regionale partners bij elkaar om samen ideeën te verzamelen voor concrete interventies voor de drie doelgroepen in Leuven: bevolking at risk, scholieren, studenten.

Huisartsenprogramma: Screening & Brief Interaction Programma

Het meerjarig project Lazarus, een nuchtere kijk op drinken (2020) richt zich op drie specifieke doelgroepen: scholieren, studenten en de algemene bevolking met verhoogd risico. In Leuven, onder leiding van het Academische Centrum voor Huisartsengeneeskunde, zullen de partners ook een huisartsenproject opstarten, met als doel om maar liefst 30% van de patiënten die risico lopen door hun alcoholgebruik passend advies en behandeling geven. De artsen werken mee om patiënten routinematig te vragen naar hun alcoholgebruik en advies te geven aan mensen die zwaar drinken. In vergelijking met een veertiger die iets minder dan anderhalf drankje (minder dan 14 gram alcohol) per dag drinkt, verliest een man die vijf drankjes (50 gram of meer) per dag drinkt bijna vijf jaar en een vrouw iets meer dan vier. Dit verlies aan mensenlevens kan worden voorkomen door een hele reeks effectieve beleidsmaatregelen en programma's,” zegt Peter Anderson, grondlegger van het “Screening & Brief Interaction” (SBI) huisartsenprogramma.

“Dit soort interventies kan grote gevolgen hebben voor het verminderen van vroegtijdig overlijden en het voorkomen van verloren werkdagen,” zegt dr. Anderson. Het startschot van het project werd vandaag gegeven en zal de komende maanden uitgerold worden in samenwerking met een aantal Leuvense artsen.

Resultaten nulmeting in Leuven bij 1136 inwoners

Om de resultaten van de interventies in de pilootsteden met elkaar te kunnen vergelijken organiseert de AB InBev foundation verder ook een grootscheepse bevragingen voor, tijdens en na de interventies.  Lazarus, een nuchtere kijk op drinken, werkte samen met Indiville om de bevraging bij de Leuvense bevolking in goede banen te leiden. De resultaten gelden als een nulmeting van het drankgebruik in Leuven. Zowel scholieren van de eerste en tweede graad als volwassen werden bevraagd. De resultaten bevestigen dat er nog werk aan de winkel is om het alcoholgebruik, en vooral het overmatig alcoholgebruik, terug te dringen. De resultaten geven ook een indicatie van de deelaspecten waar we op kunnen werken voor de doelgroepen die Lazarus gekozen heeft: scholieren, studenten en algemene bevolking at risk.

Alcohol drinken is erg ingeburgerd bij zowel jeugd als volwassenen. Bijna 30% van de 14-15 jarigen (en 4% van de 12-13 jarigen) in Leuven geven aan alcohol te hebben gedronken in de afgelopen maand. In één op de vijf van die gevallen gaat het over ‘heavy drinking’ ^(*). Bij de scholieren uit het vierde middelbaar (16-17jarigen) die de voorbije maand hebben gedronken is het aandeel dat zwaar gedronken heeft zelfs meer dan 40% – dat geeft aan dat er veel gedronken wordt, los van het feit dat er enkele respondenten in deze groep zitten die de wettelijke leeftijd om te drinken hebben bereikt. Bovendien zien we, naast jongens, een groeiende groep meisjes die veel drinkt. Jongeren drinken het vaakst op café (44% van de jongeren die alcohol dronken het afgelopen jaar), maar kopen alcohol ook in grote mate aan in de supermarkt (42%). Ook bij volwassenen zien we een stevig drinkgedrag: 70% van de 16 tot 30 jarigen die aangeven in de voorbije maand alcohol gedronken te hebben, geeft aan dat het om heavy drinking ging. Bij dertigers is dit 60% en bij veertigers 35%, nog steeds meer dan 1 op 3. Bij volwassenen zien we dan weer een opvallend groot draagvlak voor het invoeren of verstrengen van diverse maatregelen, iets minder voor de leeftijd waarop alcohol gedronken mag worden (52% voor).

(*) heavy drinking: meer dan 4 units (voor vrouwen) of 6 units (voor mannen) in een tijdspanne van 2 uur.

“Dankbaar om unieke samenwerking en expertise”

Carlos Brito, CEO van AB InBev, was speciaal naar Leuven afgezakt om het initiatief en het Forum kracht bij te zetten. Brito benadrukte het belang van de gebundelde expertise en de onafhankelijkheid van het onderzoek. Brito: “Ik ben dankbaar dat de stad Leuven, de universiteit van Leuven, het universitair ziekenhuis van Leuven en AB InBev Belgium dit traject samen willen afleggen. We waarderen de gezamelijke expertise en onafhankelijkheid, “ aldus AB InBev CEO Carlos Brito.

“Zoals u weet, is België de thuisbasis van AB InBev. We zijn trots op ons brouwerfgoed van meer dan 600 jaar in Leuven.  Bier is bij veel gelegenheden aanwezig en daarom willen we dat alle ervaringen van de bierliefhebbers altijd positief zijn. Schadelijk alcoholgebruik is een slechte zaak en moet worden vermeden. Wij nemen dan ook mee de verantwoordelijkheid op om schadelijk alcoholgebruik te bestrijden.” AB InBev heeft zich tot doel gesteld dat tegen 2025 20% ten minste van haar wereldwijde biervolume bestaat uit alcoholvrije of alcoholarme bierproducten. De AB InBev Foundation werd opgericht om het schadelijk alcoholgebruik te reduceren. De stichting, die ook achter het initiatief van Lazarus, een nuchtere kijk op drinken zit, wil via effectieve, wetenschappelijk onderbouwde programma’s en publiek-private samenwerkingen de positieve verandering van sociale normen en gedrag bevorderen.

Professor dr. Marc Sabbe van UZ Leuven vertelt: "UZ Leuven combineert als universitair ziekenhuis wetenschappelijk onderzoek, opleiding en pluridisciplinaire patiëntenzorg, waardoor onze patiëntenzorg permanent voorwerp is van kritische reflectie en toetsing. Daaronder valt ook het alcoholbeleid voor de somatische patiënt: UZ Leuven streeft naar een breed gezondheidsbevorderend gedrag, waaronder verantwoord alcoholgebruik voor zijn patiënten, ook nadat zij zijn ontslagen uit de opname."

Vice-rector Chantal Van Audenhove vicerector Diversiteits- en Studentenbeleid KU Leuven: ‘Voor de KU Leuven is dit project waardevol omdat het verschillende onderzoeksgroepen toelaat om een aantal stappen vooruit te zetten in het verwerven van wetenschappelijke kennis In deze complexe problematiek. Tegelijk hopen we ook de samenwerking tussen de KU Leuven, LOKO en Stad Leuven rond de preventie van overlast te versterken, onder andere in samenwerking met Health House. En verder is het onze ambitie om in synergie te komen tot een preventieprogramma dat echt het verschil kan maken in de toekomst.’

Leuven als pilootstad naast Brasilia, Zacatecas, Johannesburg, Jiangshan en Colombus Ohio

Wereldwijd zijn er gelijkaardige projecten in zes verschillende steden overal ter wereld. Naast Leuven zijn ook Brasilia in Brazilië, Zacatecas in Mexico, Johannesburg in Zuid-Afrika, Jiangshan in China en Columbus Ohio in de VS een zogeheten “Citypilot”. “Als bakermat van het bier en studentenstad bij uitstek , kan Leuven in dit verhaal natuurlijk niet ontbreken.” zegt Louis Tobback, burgemeester van Leuven. “Het stadsbestuur i.s.m. de politie  voert al jaren een gericht preventief beleid om problematisch alcoholgebruik te voorkomen, het verkeersonveilig gedrag en de alcoholgerelateerde overlast in de stad te reduceren. We zijn dan ook verheugd dat Leuven een van de 6 steden is waarin dit pilootproject gaat plaatsvinden.”

Bedoeling is dat partners er preventief werken, kijken wat op vlak van regelgeving kan gebeuren en hun invloed op het aanbod van alcohol bundelen. Na een evaluatie van de projecten, ook in Leuven, zullen de meest impactvolle en effectieve campagnes worden opgezet in andere steden van Vlaanderen én de wereld. Op langere termijn wil het Leuvense Lazarus de sociale normen in verband met alcohol verbuik veranderen.

Voor meer informatie over Lazarus, een nuchtere kijk op drinken of beeldmateriaal van het Smart Drinking Leuven Forum kan u terecht bij coördinator Tweeperenboom.

Nele Smets, nele@tweeperenboom.be en 0473381103